Als revalidatietrainer werk ik veel met paarden met een blessureverleden. Met veel inzet en liefde hebben de eigenaren met hun paard meestal al een heel (medisch) traject afgelegd, hoge kosten gemaakt en tijd in geïnvesteerd. Dan komt het moment dat de dierenarts zegt dat ze het paard weer mogen gaan opbouwen. Om hierin het paard niet te overbelasten kiezen sommige eigenaren ervoor hun paard in training te zetten bij een revalidatietrainer zoals ik. Zij nemen contact met ons op als ze zich oriënteren waar ze hun paard in training willen zetten.
Onze eis dat het paard eerst langs onze dierenarts Linda van Diepen van Horse in Motion gaat, zorgt dan wel eens voor wat vraagtekens en onbegrip. Daarom wil ik hier graag uitleggen waarom wij deze eis zo duidelijk stellen.
Waarom Linda van Diepen?
We werken bij TAKT Academy ondertussen al zo’n 15 jaar samen met Linda. Ze is een enorm breed opgeleide behandelaar. Even voor de duidelijkheid, ik heb geen aandelen in deze vakvrouw, maar ze kijkt gewoon anders naar een paard dan een reguliere dierenarts. In eerste instantie vroegen we haar incidenteel te komen als we dachten dat er iets met een paard aan de hand was. Sinds begin 2014 staan onze paarden en de paarden die wij trainen onder haar begeleiding. Ze is iedere 2 weken hier op stal en tussentijds is er frequent contact.
Hoe het zo gekomen is ...
Ik weet nog als de dag van gisteren in welke omstandigheden ik deze beslissing nam. Anja en ik waren er even twee dagen tussenuit. In een Amsterdamse hotelkamer voerde ik een gesprek met Linda (vakantie, maar toch …). Het ging over het paard Carpe Diem, een grote bruine ruin die ik in 2012 twee maanden had getraind, omdat hij giga scheef was en amper te rijden. Ik was trots op wat ik met hem en zijn baasje had bereikt. Een jaar later, december 2013, werd hij opnieuw aangeboden voor training. Zijn eigenaar was tijdens een zadelpassessie hard van hem afgevallen en hierdoor haar vertrouwen kwijt. Het idee was dat ik hem zou rijden tot zij hersteld was, en daarna zou ik haar helpen om het vertrouwen weer terug te krijgen.
Om zeker te weten dat er geen fysieke reden was waardoor Carpe Diem zo explosief was, liet ik Linda naar hem kijken. En wat bleek? Er was te veel mis. Na het onderzoek van Linda volgde verdere diagnostiek en helaas bleek zijn lijf niet meer te herstellen. En dat was niet gekomen in dat ene jaar nadat hij bij ons in training had gestaan. De echte oorzaak lag al verder terug in de tijd.
Nieuwe koers
Dit bericht sloeg bij mij in als een bom. Dit betekende dus dat ik hem had getraind terwijl hij al ‘stuk’ was. Ik had geld verdiend, letterlijk over de rug van het paard. Wat voelde ik me klote. Ik was totaal van de kaart. Ik dacht dat ik iets goeds deed voor de paarden, maar wat bleek, ik maakte het erger! Toen, in die hotelkamer in Amsterdam, leerde ik voor het eerst over compenseren. Over hoe een paard voor de ruiter beter aan kan voelen, er beter uit kan zien, beter lijkt te bewegen... en dat blijkt het paard allemaal te doen door op een andere plek in zijn lijf te compenseren! Die avond besloot ik dat ik nooit meer een paard wilde trainen zonder Linda. En zo geschiedde.
Volhouden
Besluiten dat je nooit meer anders, dan met toestemming van Linda wilt trainen is één ding, maar je daaraan houden is de volgende uitdaging. We zijn de afgelopen jaren ook nog wel eens de mist ingegaan. Bijvoorbeeld toen een paard werd doorverwezen door een andere goede behandelaar die - in samenspraak met een andere dierenarts - het paard absoluut trainbaar vond. Ik vond het moeilijk om bij ons standpunt te blijven. Stemmetjes in mij zeiden: “Ach, Linda is toch zeker niet de enige die iets kan?”
We gingen aan de slag, maar het voelde niet goed. Vervolgens toch Linda naar het paard laten kijken. Het paard bleek aan alle kanten aan het compenseren te zijn. Wij gingen het gesprek aan met de behandelend dierenarts en moesten helaas constateren dat die totaal niet zag dat het paard zich geen raad wist met zijn lichaam. Hij bleef bij zijn advies om te gaan trainen.
Harde lessen
Het zijn harde lessen. Eigenaren willen dat je traint, daar betalen ze je voor. Ze willen niet horen dat je er niet achter staat en dus niet gaat trainen. Hun dierenarts zegt toch dat de blessure genezen en het paard weer trainbaar is. Maar wij doen het dus niet zonder goedkeuring van Linda. Punt.
Mireille: “Een kreupel paard voor het oog zuiver krijgen is lang zo moeilijk niet als een paard zo trainen dat het zonder compensatie loopt."
Het kost ons klanten
Dit besluit kost ons klanten, want niet iedereen zit te wachten op de kritische blik van een nieuwe dierenarts. Zeker niet als een paard al ‘helemaal door de molen’ is gegaan, wat de eigenaar al veel geld heeft gekost. Je dacht net al die ellende achter je gelaten te hebben…
Leerpuntje
Wat ons opvalt is dat de meeste paarden die bij ons komen nog nooit osteopatisch en/of chiropractisch bekeken zijn, laat staan behandeld. Daar zit wat ons betreft nog een groot leerpunt voor eigenaren én reguliere behandelaars. Dat na het herstellen van een blessure (maar ook na bijvoorbeeld een schuiver in de wei of een ander ongelukje) een (paarden)lichaam wat ondersteuning nodig heeft om weer gezond en los in het vel te komen.
In de praktijk
Wat betekent dit nou in de praktijk? Zoals gezegd werk ik veel met paarden met een blessureverleden. En voor Linda geldt hetzelfde. Hoeveel van de paarden die wij zouden kunnen gaan trainen komen door de check van Linda? Ongeveer een derde van de paarden die door Linda gezien worden kunnen wij na behandeling in training nemen. Een even groot deel heeft een paar behandelingen nodig of moet wat aankomen voordat wij met ze aan de slag kunnen. En dan blijft er nog een groep over die eerst voor nader onderzoek naar de kliniek moet. Daar blijkt eigenlijk altijd uit dat er echt wat aan de hand is. Zie ook onderstaande voorbeelden:
Voorbeeld 1: Opnieuw zadelmak
Een 5-jarige merrie komt in training om opnieuw zadelmak te worden gemaakt. Tijdens het inrijden is ze met de ruiter achterovergeslagen. Nadat de merrie een tijd op de wei heeft gestaan, vraagt de eigenaar ons om de merrie weer rustig te gaan oppakken. De eigenaresse weet van onze ‘eis’ en staat daar zeer positief tegenover. Na onderzoek door Linda blijkt er veel mis en Linda verwijst het paard door naar de kliniek voor verdere diagnostiek. Uit het diagnostisch onderzoek blijkt dat het paard teveel mankeert om ooit nog als rijpaard te kunnen functioneren.
Voorbeeld 2: Training oppakken
Een andere 5-jarige geeft een vage kreupelheid. Al 1,5 jaar lang wordt er van alles geprobeerd om het paard op de rit te krijgen. Het paard werd op de kliniek zeer uitgebreid onderzocht. Er werd niets gevonden. De eigenaar wil dat het paard getraind wordt om te kijken of dat de oplossing kan zijn.
Tijdens het onderzoek door Linda blijkt dat het paard het afgelopen jaar niet osteopatisch en/of chiropractisch behandeld is. Na onderzoek van de achterhand en de rest van het lichaam kwam Linda bij cranio-sacraal onderzoek problemen tegen in de mond, waarschijnlijk afkomstig van het gebit. Doorverwijzing naar de tandarts bleek de remedie.
Uit onderzoek van de tandarts blijkt dat het paard inderdaad een forse kauwbeperking heeft en daarnaast een ontstoken tand met een fistel. Het advies is een foto te laten maken van deze tand om te zien hoe de fistel loopt. Je kunt je voorstellen dat een paard met een fistel in de mond niet trainbaar is.
Voorbeeld 3: Een 11-jarige ruin met Kissing Spines
Het paard functioneert ogenschijnlijk prima. Hij is braaf en ziet er prima uit. Hij geeft alleen met aanspringen een soort hupsje. Bij onderzoek op de kliniek blijkt dat precies onder het zadel een aantal doornuitsteeksels aan elkaar zijn gegroeid. Er wordt gezegd dat het proces pijnlijk is, maar zodra de doornuitsteeksels aan elkaar zijn gegroeid, de plek niet meer pijnlijk is. En dat klopt in dit geval, want het paard geeft daar geen pijnreactie. Maar wat denk je wat het met de rest van een lichaam doet, als een deel van de wervelkolom niet meer kan bewegen?
Uit het onderzoek door Linda bleek dat dit paard overal pijn had. Het bewoog volledig op compensatie. Hierdoor was zelfs het leven als weidepaard geen eerlijke keus.
De juiste focus houden
Ik zit meer dan 20 jaar in het vak en nog ieder dag leer ik van wat de paarden mij vertellen. Paarden, het is een fantastische hobby en voor velen ook een prachtig beroep. Maar laten we met elkaar steeds voor ogen houden dat een paard eigenlijk niet gebouwd is om iemand op zijn rug te dragen. Wanneer we ervoor kiezen om dat wel te doen, mogen we niet onze ogen sluiten als het paard het niet (meer) aankan. Het rijden mag nooit ten koste gaan van het wezen dat ons juist zo dierbaar is! Bij ons is Linda degene die voor het paard aan de noodrem trekt. Uiteindelijk staat voor ons allemaal (eigenaar, trainer en behandelaar) het paard op nummer 1!
Wat is compensatie?
Compenseren betekent iets (proberen) te herstellen, iets terug in balans te brengen. Als er bijvoorbeeld beperkingen of blokkades in een gewricht optreden, dan moet er in een ander gewricht gecompenseerd worden door meer of anders te bewegen. Dat is een natuurlijke reactie van het lichaam. Bij langdurige compensatie ontstaan er meestal problemen in het compenserende deel. Het gewricht slijt harder, banden en pezen moeten dit opvangen en raken overbelast, wat het paard vervolgens weer gaat compenseren met wat anders. Ondertussen gaat het paard aangeven dat het niet langer gaat zo. Door te staken, rennen, bokken of wat dan ook. Of door scheef / nog schever te gaan lopen. De ruiter probeert dit gedrag op allerlei manier op te lossen. En zo komt het paard van de regen in de drup.
Over Linda van Diepen
Linda heeft naast het diploma diergeneeskunde (Utrecht, 2005) ook diploma’s in Osteopathie (ICREO), Acupunctuur (IVAS, Be), Sportmassage (Jack Meagher Methode), Craniosacraal therapie (Maureen Rogers, USA), Chiropractie (IAVC, Dld) en Kinesiologie.
Lees ook mijn blog over Compensatie in het Paardenlichaam
Op een goede manier leren paardrijden? Kijk bij de Leergang Technisch Trainen
