Veel mensen longeren regelmatig hun paard en velen gebruiken hier hulpteugels voor. Denk aan de Pessoa, de slofteugel, de longeerhulp, bijzetteugels of de Concord. Weer anderen werken met een dubbele longe. En steeds meer mensen longeren met een enkele longe en zetten het paard niet bij. Dat is een hele goede ontwikkeling!
Waarom gebruikt men eigenlijk een bijzet?
De meeste mensen gebruiken een bijzet omdat ze willen dat hun paard beter over de rug gaat lopen of het paard de rug meer gaat ontspannen. Of omdat ze willen dat het achterbeen beter onder de massa komt. Sommige mensen zeggen dat longeren zonder bijzet een beetje beweging geven is, en geen trainen.
Maar de vraag is of een bijzet of longeerhulp, wel echt voor een verbeterde functie zorgt van het bewegingspatroon van je paard. Ben je de juiste spieren aan het trainen als je bijgezet longeert? Kun je ook zonder een bijzet goed longeren en je paard correct trainen? Ons antwoord is: Ja dat kan zeker, ook en vooral bij een jong paard.
Waarom adviseren we om zonder bijzet of hulp te longeren?
Dit is een vraag die we in ons dagelijks werk regelmatig krijgen en ons antwoord is simpel: je kunt leren om zonder bijzet of touwen je paard in balans te brengen en biomechanisch correct te trainen.
En zijn de bijzetmogelijkheden die op de markt zijn, werkelijk zonder dwang? Er loopt bij sommige constructies bijvoorbeeld een touw achter de oren langs en dat geeft druk op het onderliggende weefsel. Die constante druk dwingt je paard in een bepaalde houding te lopen en dat heeft altijd invloed op het bewegingspatroon van je paard. (Er zal verschil zitten in de hoeveelheid druk, maar het gewicht van het touw geeft druk, bovenop de al aanwezige druk van hoofdstel e.d.).
“Een paard dat niet in balans is en wat toch ‘gevraagd’ wordt om het hoofd naar beneden te brengen kan maar één ding doen: dat is compenseren.”
Denk eens aan een kind dat over een smal plankje over een slootje moet lopen, terwijl we de armen van het kind met touw hebben vastgemaakt tegen de romp. Kan het kind dan balanceren of heeft het toch de armen nodig om in balans te blijven? Hetzelfde doen we met een paard, we halen de mogelijkheid tot balanceren weg. Het paard heeft zijn hoofd en hals nodig om in balans te blijven en wij gaan het hoofd (de armpjes) dan juist vastzetten.
Bij een jong paard met weinig balans is het bijzetten veel schadelijker dan bij een ouder paard met meer balans. Hoe kan dat? Een jong paard heeft zijn hoofd nog erg nodig om in balans te blijven. Pas als het lichaam van het jonge paard meer ontwikkeld en in balans is, de verticale balans, kan het de rug ontspannen en de hals laten vallen/het hoofd naar beneden brengen. Op het moment dat je deze stap, ‘de verticale balans’ overslaat begint de compensatie in het jonge paard al en heb je veel sneller overbelasting.
Compensatie is de situatie, waarin andere delen van het paard de functie van de belemmerde delen over gaan nemen, terwijl deze daar niet voor zijn gemaakt.
Zada wat te laag met hoofd/hals positie, dus op de voorhand.
Zada te veel op de binnenschouder.
Uit onderzoek is gebleken dat het gebruik van de pessoa de activiteit van de Longissimus dorsi (een belangrijke rugspier) niet stimuleert. Uit het onderzoek bleek dat juist de activiteit van de Longissimus dorsi kan verminderen met de pessoa/ bijzet. Het is maar één studie toegespitst op één spiergroep, maar de resultaten zijn al wel erg interessant. Het is dan ook belangrijk dat er meer wetenschappelijk onderzoek gedaan wordt naar de effecten van bijzetten van paarden tijdens longeren.
Hoe breng je het paard in balans zonder hulpen?
In een longeercirkel is het bijna onmogelijk om je paard in zijn balans te herstellen. Dus zorg dat je longeert in een afgesloten rijbaan of paddock met een goede, stabiele bodem!
En dan begin je bij het begin; leren kijken! Wat doet je paard? Wil hij de volte te groot maken, of juist te klein? Hoe is het tempo? De activiteit? Kijkt je paard continu teveel naar binnen of juist naar buiten? Je kunt pas gaan corrigeren als je ziet wát je wilt corrigeren.
Je ogen trainen zonder iemand die met je meekijkt, die meer ziet dan jij, valt niet mee. Dus zorg dat je iemand inschakelt die ervaring heeft en weet waar het om draait.
In de blog ‘Eerst kijken, dan corrigeren’ vertellen we waar je allemaal op kunt letten!
Zada in balans
Wanneer wel bijzetten?
Soms, heel soms, is je paard bijzetten oké. Bijvoorbeeld als je paard een aantal weken moet stappen aan de hand en zoveel energie heeft dat het gevaarlijk wordt om naast hem te lopen of het de revalidatie negatief beïnvloedt. In zo’n geval kan het stappen met bijvoorbeeld de Concord een tijdelijke oplossing zijn en alleen om reden van de veiligheid van jou en je paard. En niet omdat het paard er beter van wordt. Realiseer je altijd dat je je paard hoe dan ook in een houding dwingt, dus zodra het niet meer nodig is laat je je hulpstuk lekker in de kast.
Meer blogs over Longeren:
- Eerst kijken, dan corrigeren
- Longeren met bit?!
- Nageeflijkheid aan de longe
Heb je vragen? Laat het ons weten, wij zullen ons best doen om je vraag zo duidelijk mogelijk te beantwoorden.
Leren in de praktijk?
Wil je leren longeren zonder hulpteugels in de praktijk? Volg een van onze workshops
Deze blog is een bewerking van een artikel in Bit in samenwerking met Emma Blijdenstein.
